Chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa: Xu hướng tất yếu trong tương lai
Văn hóa là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc hình thành và duy trì bản sắc dân tộc. Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng khẳng định: “Văn hóa là bản sắc của một dân tộc, văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập toàn cầu hiện nay. Trong khi các nền văn hóa trên thế giới giao thoa và có xu hướng thay đổi, việc chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa không chỉ là xu hướng phát triển mà còn là yêu cầu cấp thiết, giúp bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội số và nền kinh tế toàn cầu.
Văn hóa trong quá trình phát triển xã hội
Văn hóa không chỉ là di sản tinh thần mà còn là cốt lõi của sự tồn vong và phát triển của một dân tộc. Trong xã hội hiện đại, khi toàn cầu hóa mở ra cơ hội giao lưu và phát triển, cũng kéo theo những thách thức không nhỏ, nhất là sự xâm nhập của các luồng tư tưởng ngoại lai, các trào lưu văn hóa không phù hợp. Điều này đòi hỏi một giải pháp mạnh mẽ để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, các chính phủ và tổ chức văn hóa đang tìm cách chuyển đổi số trong việc bảo tồn các di sản văn hóa, nghệ thuật truyền thống, cũng như phát triển các ngành công nghiệp văn hóa. Đây không chỉ là một phương thức bảo vệ, mà còn là cơ hội để văn hóa Việt Nam trở thành một phần không thể thiếu trong cộng đồng quốc tế.
Chuyển đổi số văn hóa: Một xu hướng tất yếu
Ngày 26/3/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có cuộc đối thoại với thanh niên nhân dịp kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Tại buổi đối thoại, Thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của thanh niên trong việc thúc đẩy chuyển đổi số, đặc biệt trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Chuyển đổi số không chỉ giúp bảo tồn và phát triển văn hóa mà còn tạo ra các cơ hội giao lưu văn hóa quốc tế, mở rộng tầm nhìn và thúc đẩy nền công nghiệp văn hóa.
Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Tạ Quang Đông đã khẳng định chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa là một xu hướng lớn, quan trọng trong thời kỳ hiện nay, nhằm mục tiêu hội nhập quốc tế. Bộ VHTTDL đã triển khai nhiều giải pháp và sáng kiến nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, bao gồm các chương trình số hóa di sản văn hóa và triển khai các nền tảng công nghệ phục vụ công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa.
Một trong những yếu tố quan trọng của chuyển đổi số là việc tạo ra một “văn hóa số” – một sự thay đổi trong nhận thức, hành vi và thói quen của con người khi tương tác với công nghệ. Văn hóa số không chỉ đơn thuần là ứng dụng công nghệ vào các lĩnh vực văn hóa, mà còn là sự thay đổi trong cách con người nhìn nhận và giao tiếp với thế giới kỹ thuật số.
Chuyển đổi số văn hóa với gia phả
Chuyển đổi số gia phả là một trong những ứng dụng cụ thể và hữu ích của chuyển đổi số trong việc bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa dân tộc. Gia phả không chỉ là tài liệu ghi lại thông tin về các thế hệ trong gia đình, mà còn là “tấm gương” phản chiếu những giá trị văn hóa, đạo lý, phong tục và nghi lễ truyền thống. Qua gia phả, chúng ta có thể hiểu được sự phát triển của một dòng họ, một cộng đồng, từ đó cảm nhận được cốt cách dân tộc. Tuy nhiên, với sự tác động của thời gian và môi trường, gia phả có thể bị hư hỏng, mất mát hoặc khó tiếp cận. Việc số hóa gia phả giúp bảo vệ những giá trị này và tạo ra một cách thức lưu trữ bền vững, dễ dàng chia sẻ và truy cập.
Giống như chuyển đổi số trong các lĩnh vực văn hóa khác, việc số hóa gia phả đóng góp vào việc bảo tồn những giá trị truyền thống của gia đình và cộng đồng. Mỗi gia phả là một minh chứng cho sự phát triển của dòng họ, đồng thời cũng là nơi ghi lại những câu chuyện lịch sử, các phong tục tập quán, những nghi lễ đặc trưng. Khi gia phả được chuyển đổi sang dạng số, các thông tin sẽ không bị mất mát theo thời gian, mà ngược lại, còn có thể được lưu trữ và chia sẻ rộng rãi hơn, giúp các thế hệ sau hiểu rõ hơn về cội nguồn và những giá trị văn hóa của tổ tiên.
Việc số hóa gia phả không chỉ giúp kết nối các thành viên trong gia đình mà còn thúc đẩy sự giao lưu văn hóa giữa các thế hệ, giữa những người Việt trong và ngoài nước. Việc chia sẻ thông tin về gia phả trên nền tảng số cũng giúp tăng cường nhận thức về những giá trị văn hóa đặc sắc của người Việt Nam, từ đó góp phần quảng bá văn hóa Việt ra thế giới. Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp duy trì sự gắn kết giữa các thế hệ và phát huy giá trị văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa.
https://tuyengiao.vn/chuyen-doi-so-trong-linh-vuc-van-hoa-150886
https://lyluanchinhtri.vn/vai-tro-cua-xay-dung-van-hoa-so-trong-chuyen-doi-so-quoc-gia-4292.html
https://baovanhoa.vn/du-lich/chuyen-doi-so-la-xu-the-tat-yeu-73558.html